Διατάξεις προστασίας διαφορικού ρεύματος
|
του Νικόλαου. Μ. Κιμουλάκη
Διπλ. Ηλεκτρολόγου Μηχανικού Ε.Μ.Π. |
Σκοπός των διατάξεων προστασίας διαφορικού ρεύματος, είναι η προστασία ανθρώπων και ζώων από ηλεκτροπληξία. «Ως διάταξη προστασίας διαφορικού ρεύματος ορίζεται μια μηχανική συσκευή διακοπής (ή ο συνδυασμός συσκευών), που έχει σαν προορισμό το άνοιγμα των επαφών, όταν το διαφορικό ρεύμα φτάσει ή υπερβεί μια προκαθορισμένη τιμή υπό προδιαγεγραμμένες συνθήκες» (ΕΛΟΤ HD384 531.2). Οι διατάξεις προστασίας διαφορικού ρεύματος, βρίσκουν εφαρμογή τόσο σε οικιακές όσο και σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
Σύμφωνα με το ΕΛΟΤ HD384 που αποκλειστικά πλέον διέπει τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, μια διάταξη προστασίας διαφορικού ρεύματος με ονομαστικό διαφορικό ρεύμα λειτουργίας ΙΔΝ μικρότερο έως ίσο με 30mA, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως διάταξη προστασίας έναντι της άμεσης επαφής, της περίπτωσης δηλαδή που υπάρξει απευθείας επαφή με ένα ενεργό μέρος (π.χ. αγωγός φάσης) μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης . Πρέπει να σημειωθεί ότι η χρήση διατάξεων προστασίας διαφορικού ρεύματος (π.χ. διακοπτών διαρροής έντασης), δεν αποτελεί από μόνη της μέτρο πλήρους προστασίας έναντι της άμεσης επαφής, ούτε και μπορεί να υποκαταστήσει την εγκατάσταση των υπόλοιπων προβλεπόμενων μέτρων για προστασία έναντι άμεσης επαφής.
|
Οι διατάξεις προστασίας διαφορικού ρεύματος
βρίσκουν εφαρμογή και στις οικιακές
εγκαταστάσεις.
|
Οι διατάξεις προστασίας διαφορικού ρεύματος, αναγνωρίζονται από το ΕΛΟΤ HD384 ως διατάξεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εφαρμογή του μέτρου της «αυτόματης διακοπής της τροφοδότησης» για προστασία και έναντι έμμεσης επαφής, της περίπτωσης δηλαδή που υπάρξει επαφή με ένα εκτεθειμένο αγώγιμο μέρος το οποίο έχει αποκτήσει δυναμικό εξαιτίας κάποιου σφάλματος μόνωσης. Στην περίπτωση αυτή εμπίπτει και ο κίνδυνος ηλεκτροπληξίας που μπορεί να διατρέξουμε εξαιτίας της χρήσης κάποιας ελαττωματικής ηλεκτρικής συσκευής. Επίσης είναι δυνατή η χρησιμοποίηση διατάξεων προστασίας διαφορικού ρεύματος με ονομαστικό διαφορικό ρεύμα λειτουργίας μικρότερο ή ίσο των 300mA, σαν μέσο προστασίας έναντι πυρκαγιάς ως συνέπεια βραχυκυκλώματος.
Δομή και αρχή λειτουργίας
Κάθε διάταξη διαφορικού ρεύματος αποτελείται από δύο βασικά δομικά στοιχεία:
- Τον αισθητήρα, ο οποίος παράγει ένα ηλεκτρικό σήμα στην περίπτωση όπου το διανυσματικό άθροισμα των ρευμάτων που διαρρέουν τους ενεργούς αγωγούς μιας γραμμής τροφοδοσίας είναι διάφορο του μηδενός. Συνήθως σαν αισθητήρας χρησιμοποιείται ο τορροειδής μετασχηματιστής.
- Τον ηλεκτρονόμο μέτρησης, ο οποίος συγκρίνει το σήμα που στέλνεται από τον αισθητήρα, με μια προκαθορισμένη τιμή για το διαφορικό ρεύμα και στέλνει την εντολή στο σύστημα απόζευξης (διακόπτη, διακόπτη ισχύος κ.λ.π.)
Η αρχή λειτουργίας των διατάξεων διαφορικού ρεύματος, βασίζεται στην συνεχή σύγκριση του συνολικού ρεύματος εισόδου με αυτό της εξόδου ενός κυκλώματος, στην αρχή του οποίου έχει εγκατασταθεί η διάταξη. Με άλλα λόγια, η διάταξη διαφορικού ρεύματος ελέγχει συνεχώς την διαφορά μεταξύ των δύο αυτών ρευμάτων.
Διακόπτης διαρροής έντασης
Ο διακόπτης διαρροής έντασης (Δ.Δ.Ε.) ή αλλιώς ηλεκτρονόμος ασφαλείας ή ρελέ διαρροής ή ρελέ διαφυγής όπως συνηθίζουν να τον αποκαλούν οι τεχνικοί, είναι μια διάταξη προστασίας διαφορικού ρεύματος. Όλες οι απαραίτητες λειτουργίες της διάταξης είναι ενσωματωμένες και επιτελούνται σε μια συσκευή, η οποία είναι κατάλληλη για στήριξη σε ράγα τυποποιημένης διατομής ή για στερέωση στην πλάτη του πίνακα διανομής της εγκατάστασης. Οι διακόπτες διαρροής έντασης είναι διπολικοί (L1, N) για εγκατάσταση σε μονοφασικό δίκτυο και τετραπολικοί (L1, L2, L3, N) για εγκατάσταση σε τριφασικό δίκτυο.
Στην περίπτωση του μονοφασικού δικτύου, ο διακόπτης αντιλαμβάνεται σαν ρεύμα εισόδου στο κύκλωμα το ρεύμα της φάσης και σαν ρεύμα εξόδου, το ρεύμα του ουδετέρου. Στην περίπτωση του τριφασικού δικτύου, ο διακόπτης αντιλαμβάνεται σαν ρεύμα εισόδου στο κύκλωμα, το διανυσματικό άθροισμα των ρευμάτων των τριών φάσεων και σαν ρεύμα εξόδου, το ρεύμα του ουδετέρου. Κάθε διακόπτης διαρροής είναι εφοδιασμένος με ένα μπουτόν ελέγχου (Τ), για να ελέγχεται περιοδικά η ικανότητα του διακόπτη να σταματά την τροφοδοσία του κυκλώματος, στην περίπτωση εμφάνισης ρεύματος διαρροής προς την γη. Εάν ο κατασκευαστής δεν ορίζει χρονικά διαστήματα κατά τα οποία θα πρέπει να γίνεται έλεγχος της λειτουργίας της διάταξης προστασίας διαφορικού ρεύματος, τότε ο έλεγχος θα πρέπει να εκτελείται ανά εξάμηνο.
Ο έλεγχος γίνεται πιέζοντας το μπουτόν test και εφόσον ο διακόπτης βρίσκεται υπό
τάση. Ουσιαστικά πιέζοντας το μπουτόν ελέγχου, δημιουργούμε μια κατάσταση
τεχνητής διαρροής. Σε κάθε τέτοια περίπτωση δοκιμής, πρέπει να έχουμε απόζευξη
του διακόπτη. Εάν αυτό δεν συμβεί, σημαίνει ότι ο διακόπτης δεν λειτουργεί σωστά
και συνεπώς δεν μας προστατεύει από τον κίνδυνο της ηλεκτροπληξίας. |
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
[1] Ν.Μ. Κιμουλάκης, «Κτιριακές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις - σύμφωνα με το ΕΛΟΤ HD384», Εκδόσεις Παπασωτηρίου, Αθήνα 2006.
[2] «Απαιτήσεις για ηλεκτρικές εγκαταστάσεις», Ελληνικό Πρότυπο ΕΛΟΤHD384, Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης, Αθήνα 2002 |
|