Διατάξεις για τις γειώσεις

του Νικόλαου. Μ. Κιμουλάκη
Διπλ. Ηλεκτρολόγου Μηχανικού Ε.Μ.Π.

Γείωση είναι η αγώγιμη σύνδεση ενός σημείου ενός κυκλώματος ή ενός εκτεθειμένου αγώγιμου μέρους μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης ή ενός αγώγιμου ξένου στοιχείου, με την γη, μέσω μιας διάταξης γείωσης.

Με τον όρο «γη» εννοείται η αγώγιμη μάζα της γης, το δυναμικό της οποίας κατά σύμβαση θεωρούμε ίσο με το μηδέν (ΕΛΟΤ HD384.202.04.01).

Σύμφωνα με την παράγραφο 413.1.2 του πρότυπου ΕΛΟΤ HD384, όλα τα εκτεθειμένα αγώγιμα μέρη μιας εγκατάστασης, θα πρέπει να συνδέονται προς την γη μέσω αγωγών προστασίας και υπό τις ειδικές συνθήκες που επιβάλλει το σύστημα σύνδεσης των γειώσεων (ΤΝ, ΤΤ, ΙΤ), του δικτύου τροφοδοσίας. Τα διαφορετικά μεταξύ τους αγώγιμα μέρη με τα οποία είναι δυνατό να υπάρξει ταυτόχρονη επαφή θα πρέπει να γειώνονται μέσω του ίδιου ηλεκτρόδιου γείωσης. Οι διατάξεις γείωσης μπορούν να χρησιμοποιούνται είτε συγχρόνως για την προστασία και για την λειτουργία μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης είτε μόνο για την προστασία ή μόνο για την λειτουργία της ηλεκτρικής εγκατάστασης (ΕΛΟΤ HD384.542.1.1).

Η θεμελιακή είναι μια από τις μεθόδους υλοποίησης
της γείωσης της ηλεκτρικής εγκατάστασης
ενός κτιρίου.

Προστασία

Σε περιπτώσεις πάντως που μια διάταξη γείωσης πρόκειται να χρησιμοποιηθεί και ως γείωση λειτουργίας αλλά και ως γείωση προστασίας ταυτόχρονα, προτεραιότητα έχουν οι απαιτήσεις που αφορούν στην χρήση της διάταξης ως γείωση προστασίας (ΕΛΟΤ HD384.546.1).

Σύνθεση μιας διάταξης γείωσης

Σε μια διάταξη γείωσης ανήκουν:

• το ηλεκτρόδιο γείωσης
• ο αγωγός γείωσης ο οποίος συνδέει το ηλεκτρόδιο γείωσης με τον κύριο ακροδέκτη γείωσης ή τον κύριο ζυγό γείωσης (ΕΛΟΤ HD384.202.04.07).
• ο κύριος ακροδέκτης γείωσης ή ζυγός γείωσης, που αποτελεί ένα κομβικό σημείο στο οποίο συνδέονται οι αγωγοί γείωσης, οι αγωγοί προστασίας, οι αγωγοί ισοδυναμικής σύνδεσης και οι αγωγοί της γείωσης λειτουργία εφόσον υπάρχουν (ΕΛΟΤ HD384.542.4.1).
• οι αγωγοί προστασίας που συμβολίζονται με ΡΕ και προορίζονται για την ηλεκτρική σύνδεση των εκτεθειμένων αγώγιμων μερών που περιλαμβάνονται σε μια εγκατάσταση, με σημεία όπως: τον κύριο ακροδέκτη γείωσης ή άλλα ξένα αγώγιμα στοιχεία ή το ηλεκτρόδιο γείωσης ή το γειωμένο σημείο της πηγής τροφοδοσίας ή ένα γειωμένο τεχνητό ουδέτερο κόμβο (ΕΛΟΤ HD384.202.4.5).
• οι αγωγοί της κύριας ισοδυναμικής σύνδεσης και της δευτερεύουσας ισοδυναμικής σύνδεσης εφόσον υπάρχει
• οι αγωγοί της γείωσης λειτουργίας εφόσον υπάρχει

Ηλεκτρόδια γείωσης- Θεμελιακή γείωση

Ως ηλεκτρόδιο γείωσης ορίζεται ένα αγώγιμο σώμα ή ένα σύνολο αγώγιμων σωμάτων, που βρίσκονται σε στενή επαφή με την γη, με αποτέλεσμα να εξασφαλίζεται ηλεκτρική σύνδεση με την γη (ΕΛΟΤ HD384.202.04.02). Σύμφωνα με την παράγραφο 542.2.1 του πρότυπου ΕΛΟΤ HD384, σαν ηλεκτρόδια γείωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν ράβδοι γείωσης ή σωλήνες, ταινίες γείωσης ή σύρματα και πλάκες γείωσης.

Στην ίδια παράγραφο γίνεται αναφορά στην δυνατότητα χρήσης της «θεμελιακής γείωσης», καθώς ορίζεται ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ηλεκτρόδια γείωσης ο μεταλλικός οπλισμός του σκυροδέματος που βρίσκεται μέσα στο έδαφος, όπως και ηλεκτρόδια ενσωματωμένα στα θεμέλια του κτιρίου.

Στο άρθρο 2 της Υ.Α. Φ.7.5/1816/88 με θέμα «Αντικατάσταση του ισχύοντος Κανονισμού Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων (Κ.Ε.Η.Ε) με το Πρότυπο ΕΛΟΤ ΗD384 και άλλες σχετικές διατάξεις" που δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ. 470 τεύχος δεύτερο, 5 Μαρτίου 2004, αναφέρεται ότι: «Η θεμελιακή γείωση, όπως αυτή αναφέρεται στον νέο Πρότυπο, πρέπει να εφαρμόζεται ως βασική γείωση προ¬στασίας και λειτουργίας, όπου αυτό απαιτείται, σε όλες τις νέες ηλεκτρικές εγκαταστάσεις. Σε περίπτωση που οι απαι¬τήσεις γείωσης δεν καλύπτονται από τη θεμελιακή γείωση, τότε μπορούν να χρησιμοποιούνται, συμπληρωματικά, και άλλες μέθοδοι γείωσης, όπως αναφέρονται στο Πρότυπο».

Η θεμελιακή γείωση, αποτελεί ένα ιδιαίτερο τρόπο υλοποίησης της γείωσης της ηλεκτρικής εγκατάστασης ενός κτιρίου. Σύμφωνα με αυτή την μέθοδο, ο γειωτής ή ηλεκτρόδιο γείωσης, έχει μορφή ταινίας και τοποθετείται εντός των συνδετήριων δοκών, των πέδιλων ή των περιμετρικών τοιχίων με τρόπο ώστε να σχηματίζεται κλειστός βρόγχος και συνδέεται αγώγιμα με τον μεταλλικό οπλισμό του σκυροδέματος στα θεμέλια του κτιρίου.

Στην περίπτωση της θεμελιακής γείωσης, ως ηλεκτρόδιο γείωσης τελικά λειτουργεί ολόκληρος ο οπλισμός της θεμελίωσης, που λόγω του όγκου του αλλά και του μήκους του, παρουσιάζει πολύ καλή αγωγιμότητα προς τη γη.



Βιβλιογραφία: Ν.Μ. Κιμουλάκης, «Κτιριακές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις - σύμφωνα με το ΕΛΟΤ HD384»,
Εκδόσεις Παπασωτηρίου, Αθήνα 2006.